ĐỌC TRUYỆN NGƯỜI THẦY ĐẦU TIÊN
Bạn đang xem: đọc truyện người thầy đầu tiên
TTO - người thầy đầu tiên là trong những tác phẩm khét tiếng nhất của đại văn hào Aitmatov. Item này vẫn được chuyển vào huấn luyện và giảng dạy ở những nước trên trái đất trong đó tất cả Việt Nam.
| Phóng to |
Nhà văn Chingiz Aitmatov |
Đại văn hào Aitmatov đang ra đi
TTO mời bạn đọc cùng trải nghiệm lại thành quả có ý nghĩa nhân văn sâu sắc này nhằm cùng tưởng nhớ nhà văn Aïtmatov vừa mới qua đời.
Phần 1
Tôi mở tung cửa nhà sổ. Một luồng gió mát lùa vào phòng. Vào ánh lê minh xanh nhạt đang sáng dần, tôi nhìn kĩ những bạn dạng nghiên cứu vãn phác thảo của bức tranh tôi vừa khởi công làm. đầy đủ bức vẽ ấy những lắm với tôi đã những lần vẽ đi vẽ lại từ bỏ đầu. Nhưng hiện thời mà nói đến tổng thể bức tranh thì hãy còn sớm. Tôi vẫn chưa kiếm được cái chính, chiếc gì giờ đây đang vụt mang lại với tôi một giải pháp bất ngờ, ko gì nhốt được, mỗi khi thêm rõ rệt, với 1 âm vang mơ hồ khó hiểu trong lòng hồn, tựa như những tia sáng đầu tiên của buổi lê minh với cứ suy nghĩ, để ý đến mãi. Cùng lần nào thì cũng đều như thế. Lần làm sao tôi cũng lại thấy cụ thể bức tranh của tôi new chỉ là một ý đồ.
Tôi vốn không phải là người ưa nói trước hay cung cấp tin cho bạn bè, ngay cả bạn thân, biết trước về một sản phẩm còn dang dở. Chẳng nên vì tôi thừa ư nâng niu tác phẩm của mình, mà lại chỉ bởi tôi nghĩ cực nhọc lòng đoán hiểu rằng đứa nhỏ xíu hôm qua còn nằm trong nôi sẽ mập lên thành người như thế nào. Nói tới một thành tích dở dang, không hoàn thành, cũng cạnh tranh như thế. Dẫu vậy lần này tôi rời bỏ nguyên tắc: tôi ý muốn nói lên mang đến mọi bạn nghe thấy, đúng ra là trao đổi với đa số người hầu hết ý nghĩ của mình về tranh ảnh còn không vẽ xong.
Đó không phải là 1 trong những ý muốn nông nổi. Tôi tất yêu làm khác, do tôi cảm thấy một mình tôi không được sức đương nổi gánh nặng này. Mẩu truyện đã có tác dụng rung động trung khu hồn tôi, câu chuyện đã thúc giục tôi cố kỉnh lấy bút vẽ, tôi thấy nó đẩy đà đến nỗi chỉ riêng biệt lòng tôi thôi thì không sao tiềm ẩn nổi. Tôi sợ làm sánh mất chén con nước đầy, không vấn đề gì được cho tận tay các bạn. Tôi mong mọi người khuyên nhủ góp tôi, méc bảo tôi giải pháp giải quyết, tôi mong mỏi mọi người, dù chỉ với trên dòng tư tưởng, tạm dừng cạnh tôi bên giá vẽ, cùng rung cảm với tôi.
Xin đừng tiếc của hơi nóng đang nồng nàn trong tim những bạn, hãy lại sát đây, nuốm nào tôi cũng buộc phải kể lại câu chuyện này…
******************************
Làng Kurkurêu công ty chúng tôi nằm ven chân núi, trên một cao nguyên rộng gồm có khe nước ào ào từ nhiều ngách đá đổ xuống. Bên dưới làng tôi là thung lũng Hoàng Thổ, là cánh thảo nguyên Karakh không bến bờ nằm giữa những nhánh của rặng núi Đen và con đường sắt làm thành một chiếc thảm màu đi qua đồng bằng chạy tít mang lại chân trời phía tây.
Phía trên xã tôi, thân một ngọn đồi, gồm hai cây phong lớn. Tôi biết chúng từ thuở bắt đầu biết mình. Cho dù ai đi từ bỏ phía nào mang lại làng Kurkurêu cửa hàng chúng tôi cũng đông đảo trông thấy nhị cây phong đó trước tiên; chúng luôn luôn luôn chỉ ra trước mắt y như những ngọn hải đăng để lên trên núi. Thậm chí là tôi cũng không biết lý giải ra sao: phải chăng người ta vẫn đặc biệt trân trọng thương cảm những tuyệt vời thời ấu thơ hay vì bởi có liên quan đến nghề hoạ sĩ của tôi, dẫu vậy cứ mỗi lần về quê, lúc xuống xe cộ lửa đi qua thảo nguyên về làng, tôi đều coi bổn phận trước tiên là tự xa gửi mắt tìm nhị cây phong thân ở trong ấy.
Dù chúng có cao mang đến đâu chăng nữa, đứng xa chũm cũng khó lòng trông thấy tức thì được, nhưng lại tôi thì khi nào cũng cảm hiểu rằng chúng, lúc nào thì cũng nom rõ.
Đã bao lần tôi từ rất nhiều chốn xa xôi về bên Kurkurêu và lần nào tôi cũng thủ thỉ với một nỗi ai oán da diết: “Ta chuẩn bị được thấy bọn chúng chưa, nhị cây phong sinh đôi ấy? ao ước sao giường về tới làng, nệm lên đồi mà đến với hai cây phong. Rồi sau đó cứ đứng dưới cội cây nhằm nghe mãi giờ đồng hồ lá reo cho đến khi say sưa ngây ngất”.
Trong thôn tôi không hề thiếu gì những loại cây, tuy nhiên hai cây phong này không giống hẳn: chúng có tiếng nói riêng và hẳn phải tất cả một vai trung phong hồn riêng, một trung tâm hồn chan chứa rất nhiều lời ca êm dịu. Mặc dù ta có tiếp đây vào dịp nào, buổi ngày hay ban đêm, bọn chúng vẫn nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, không ngớt tiếng rì rào theo không ít cung bậc không giống nhau.
Có khi tưởng chừng như một làn sóng thuỷ triều kéo lên vỗ vào bãi cát, bao gồm khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm chuyển hẳn qua lá cành như một đám lửa vô tình, gồm khi hai cây phong hốt nhiên im bặt một thoáng, rồi mọi lá cành lại chứa tiếng thở lâu năm một hơi như yêu mến tiếc tín đồ nào. Cùng khi mây đen kéo mang lại cùng cùng với bão giông, xô gãy cành, tỉa trụi lá, nhì cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai với reo vù vù như một ngọn lửa bốc chảy rừng rực. Cùng trong giờ đồng hồ gầm quật cường của chúng ngỡ hình như nghe thấy một lời thử thách ngỗ ngược: “Không, chớ hòng bắt ta cần khom sống lưng khuất phục, đừng hòng bẻ gãy thân ta”.
Bao nhiêu năm qua. Sau này, tôi đang hiểu được điều bí ẩn của nhị cây phong. Chẳng qua đứng bên trên đồi cao lộng gió cần đáp lại bất kì chuyển động khe khẽ làm sao của không khí, mỗi cái lá nhỏ tuổi đều nhạy bén đón lấy các làn gió dịu thoảng qua.
Nhưng việc khám phá ra chân lí giản 1-1 ấy cũng vẫn không làm tôi tan vỡ mộng xưa, không làm tôi vứt mất phương pháp cảm thụ của tuổi thơ cơ mà tôi còn giữ mang đến nay. Và cho đến tận thời buổi này tôi vẫn thấy nhị cây phong trên đồi tất cả một vẻ tấp nập khác thường. Tuổi trẻ của mình đã nhằm lại địa điểm ấy, bên cạnh chúng như 1 mảnh tan vỡ của chiếc gương thần xanh…
Cứ vào thời điểm cuối năm học, trước khi bắt đầu nghỉ hè là đàn con trai cửa hàng chúng tôi lại chạy ào lên đây phá tổ chim. Cứ từng lần công ty chúng tôi reo hò, huýt còi ồn ào chạy lên đồi là hai cây phong lớn tưởng lại nghiêng ngả đung chuyển như hy vọng chào mời shop chúng tôi đến với trơn râm giá lạnh và giờ đồng hồ lá xào xạc dịu hiền. Và bọn chúng tôi, anh em ranh con đi chân đất, công kênh nhau bám vào những mắt mấu và cây cỏ trèo lên rất cao làm chấn hễ cả quốc gia loài chim. Hàng bầy chim hoảng hốt kêu lên, chao đi chao lại trên đầu. Nhưng cửa hàng chúng tôi vẫn chưa coi vào, cho đây đã thấm gì!
Chúng tôi cứ leo lên cao nữa – nào, xem ai kiêu dũng và khéo hơn! – cùng từ trên hầu như cành cao ngất, cao cho ngang trung bình cánh chim bay, đột như tất cả một phép thần thông nào vụt mở ra trước mắt công ty chúng tôi cả một vắt giới xinh tươi vô ngần của ko gian mênh mông và ánh sáng. Chiều rộng lớn không thuộc của đất đai làm chúng tôi sửng sốt. Từng đứa cửa hàng chúng tôi đều nín thở ngồi tĩnh mịch đi bên trên một cành lá và bỏ quên cả chim lẫn tổ chim.
Chuồng con ngữa của nông ngôi trường mà chúng tôi vẫn xem là toà đơn vị rộng lớn nhất trên gắng giới, ngồi đây cửa hàng chúng tôi thấy chỉ như một căn nhà xép bình thường. Phía sau xóm là dải thảo nguyên hoang sơ mất hút vào làn sương mờ đục. Cửa hàng chúng tôi cố gương hết tầm ánh mắt vào chỗ xa thẳm biêng biếc của thảo nguyên và nom thấy trù trừ bao nhiêu đất đai mà trước đây công ty chúng tôi không biết đến, thấy những dòng sông mà trước đây công ty chúng tôi chưa từng nghe nói đến.
Những dòng sông lấp lánh lung linh tận chân trời giống như các sợi chỉ bạc mỏng mảnh manh. Cửa hàng chúng tôi nép mình ngồi trên những cành cây suy nghĩ: đã phải đây là nơi tận cùng trái đất chưa, tốt phía sau vẫn còn tồn tại bầu trời ấy, đầy đủ đám mây, mọi đồng cỏ và sông ngòi như vậy này? công ty chúng tôi náu bản thân trên các cành cây, lắng nghe phần đa tiếng gió ảo huyền và tiếng lá cây đáp lại lời gió, rỉ tai to nhỏ dại về đông đảo miền đất bí mật đầy sức gợi cảm lẩn sau chân trời xa vời biêng biếc kia.
Tôi lắng nghe tiếng nhị cây phong rì rào, tim đập rộn rã vì thảng thốt và vui sướng, trong giờ đồng hồ xạc xào ko ngớt ấy tôi cố hình dung ra phần đông miền lạ lẫm kia. Thuở ấy chỉ bao gồm một điều tôi chưa hề nghĩ về đến: ai là fan đã trồng nhị cây phong trên đồi này? fan vô danh ấy đã cầu mơ gì, đang nói phần nhiều gì lúc vùi hai cội cây xuống đất, tín đồ ấy đã ấp ôm những niềm hy vọng gì lúc vun xới chúng địa điểm đây, trên đỉnh đồi cao này?
Quả đồi bao gồm hai cây phong ấy, đo đắn vì sao nghỉ ngơi làng tôi họ điện thoại tư vấn là “Trường Đuysen”. Tôi còn ghi nhớ hễ có ai lạc mất ngựa phải đi kiếm và hỏi thăm: “Này, tất cả thấy con con ngữa tía đơn vị mình không”. Là người ta thường tuyệt đáp: “Chỗ trên cơ kìa, ngay sát Trường Đuysen ấy, đêm qua ngựa vẫn còn đấy ăn cỏ ngơi nghỉ đấy, lên search may ra thấy”. Bắt chước bạn lớn, đàn trẻ chúng tôi vẫn thường lặp lại không hề xem xét gì: “Các cậu ơi, lên trường Đuysen trèo cây phong phá tổ chim sẻ đi”.
Người ta thuật lại rằng trước kìa trên đồi này có một ngôi trường. Nhưng hồi ấy đến dấu dấu của ngôi trường công ty chúng tôi cũng chẳng hề tìm thấy nữa. Thuở nhỏ tôi vẫn mấy lần thay tìm đến được cho dù chỉ là đầy đủ vết tích đổ nát của ngôi trường. Tôi lang thang tìm kiếm mãi tuy vậy chẳng thấy gì cả, sau đây tôi bắt đầu lấy làm lạ, không hiểu biết sao tín đồ ta lại call quả đồi trơ trụi ấy là “Trường Đuysen” cùng tôi đã có lần hỏi các cụ ông cụ bà già coi Đuysen là ai. Một fan lơ đãng khoát tay đáp: “Đuysen là ai à? Đấy chiếc lão hiện thời vẫn còn sống ở chỗ này ấy mà, trong thị tộc cừu thọt ấy.
Đã thọ lắm rồi, Đuysen bấy giờ còn là sum họp Komxômôn. Thời ấy, bên trên đồi có 1 căn nhà kho của ai bỏ hoang, Đuysen mở trường dạy trẻ sống đấy. Mà nào bao gồm ra trường sở gì đâu, chỉ được cái thương hiệu thôi. Chao ôi, cái thời buổi ấy cũng hay! Bấy tiếng hễ ai cố kỉnh nổi bờm ngựa, biết đút chân vào bàn đấm đá thì làm những gì chẳng được. Đuysen cũng vậy. Suy nghĩ ra đồ vật gi là khiến cho được dòng ấy. Hiện nay gian nhà cất ấy không có gì lấy được một hòn đá nhỏ, được mỗi một việc còn lại cái tên…”
Tôi rất ít biết Đuysen. Chỉ với nhớ đó là 1 trong những người đang luống tuổi, vóc cao lớn, dáng xương xương, bao gồm đôi mày quăn rậm. Nhà ông ở vị trí kia sông, con đường Đội hai. Dạo bước tôi còn sinh hoạt làng thì Đuysen trông coi khối hệ thống thuỷ lợi của nông ngôi trường và cả ngày ở xung quanh đồng. Thỉnh phảng phất ông có trải qua phố tôi, trên yên ngựa chiến buộc một loại cuốc phệ và con con ngữa của ông trông cũng tương tự như chủ nó, cũng xương xẩu, vó chân nhỏ bé nhỏ. Sau Đuysen già đi cùng nghe nói ông đi chuyển thư. Nhưng chính là nhân thể nói vậy thôi.
Vấn đề tại phần khác. Theo quan niệm của tôi thời điểm đó thì người thanh niên Komxômôn phải là 1 trong những chàng gighit nói hăng có tác dụng hăng hơn hết thảy mọi người trong thôn, thường phát biểu trong hội nghị, viết báo về đàn chây lười và đàn ăn cắp của công. Và tôi không tài nào tưởng tượng ra được bé người hiền khô râu rậm ấy hồi trước đã có những lúc là Komxômôn, cơ mà hơn nữa, điều đáng quá bất ngờ nhất là lại dạy trẻ em học trong những lúc chính tôi cũng chẳng biết được từng nào chữ nghĩa. Không, những chuyện như thế tôi không tài nào hình dung nổi! Thành thực nhưng mà nói, tôi coi kia chỉ là một trong trong bao nhiêu chuyện cổ tích được ngợi ca trong làng nhưng mà thôi. Nhưng sau này mới biết là việc thể hoàn toàn không yêu cầu như thế…
Mùa thu thời gian trước tôi nhận thấy một bức điện từ xóm tôi giữ hộ đến. Bà con trong buôn bản mời tôi về dự buổi khánh thành ngôi trường bắt đầu do nông trường xây cất lấy. Tôi lập tức đưa ra quyết định về làng, vì làm thế nào tôi rất có thể ngồi nhà trong một ngày vui của quê hương như thế được. Tôi còn về trước vài ngày nữa là khác. Tôi định bụng về vẫn dạo quanh, ngắm nhìn cảnh vật và vẽ không nhiều bức kí hoạ. Trong số những fan được mời về dự hoá ra tất cả cả bà viện sĩ Xulaimanôvna. Tôi nghe nói bà về đây một nhì hôm rồi đi liền mạch lên Matxcơva.
Tôi biết rằng người bọn bà hiện thời đang khét tiếng ấy vẫn rời làng mạc ra tỉnh giấc từ thuở nhỏ. Sống nghỉ ngơi tỉnh thành được không nhiều lâu, tôi cũng đã có dịp có tác dụng quen với bà. Bà đã nhiều tuổi, đẫy đà, làn tóc chải mượt bạc bẽo đi nhiều. Người bọn bà đồng hương khét tiếng của chúng tôi thống trị nhiệm bộ môn sinh sống trường đại học tổng hợp, lên lớp giảng triết học, thao tác ở viện hàm lâm, hay đi ra quốc tế luôn. Bà thường bận nhiều công việc và tôi vẫn chưa tồn tại dịp được thân quen biết thật sát gũi, nhưng bất kể lần nào chạm mặt tôi nơi đâu bà cũng đều quan tâm đến cuộc sinh sống tại quê hương và thế nào thì cũng bày tỏ ý kiến, mặc dù là vắn tắt, về nhà cửa của tôi. Gồm lần tôi tấn công bạo hỏi bà:
- Antưnai Xulaimanôvna, giá chỉ bà ké về quê thăm bà con trong làng có lẽ hay đấy. Ở làng người nào cũng biết bà; người nào cũng hãnh diện vày bà, nhưng số đông mọi tín đồ đều chỉ mới nghe lừng danh thôi, nên có những lúc họ nói rằng bà bác bỏ học tên tuổi của xóm ta dường như muốn xa lánh bọn chúng ta, không để ý đường về Kurkurêu rồi.
- cụ nhiên phải về chứ. – Bà Antưnai Xulaimanôvna mỉm cười bi đát buồn, – chính tôi vẫn ao ước được về Kurkurêu trường đoản cú lâu, đã bao nhiêu năm không về xã rồi. Nhắc ra tôi cũng không thể họ mặt hàng thân say mê gì sinh hoạt làng nữa. Tuy thế vấn đề đâu chỉ có ở khu vực ấy. Nạm nào tôi cũng về, tôi nên về; tốt nhớ quê hương quá.
Bà viện sĩ Xulaimanôvna về mang đến làng khi buổi lễ trọng thể khánh thành ngôi trường học sắp tới khai mạc. Những nông trang viên bắt gặp bà qua kính cửa xe hơi với mọi bạn đều đổ ra đường. Từ tín đồ quen cho tới người lạ, từ các cụ ông cụ bà cho mang lại trẻ con người nào cũng muốn hợp tác bà. Chắc hẳn rằng Antưnai Xulaimanôvna cũng bất ngờ sẽ được nghênh tiếp như vậy, thậm chí còn luýnh quýnh nữa thì phải. Bà để tay lên ngực, cúi xin chào mọi người và trở ngại lắm mới lách được lên bục chủ tịch đoàn.
Chắc hẳn bà Antưnai Xulaimanôvna đã có lần đi dự nhiều cuộc họp long trọng và chắc nơi đâu bà cũng được đón tiếp nồng nhiệt với kính cẩn, nhưng lại tới đây, vào ngôi làng thông thường này, thể hiện thái độ niềm nở ân cần của dân thôn đã làm bà hết sức bồi hồi cảm cồn và bà luôn luôn thay giấu phần nhiều giọt nước mắt bất giác trào ra.
Sau phần nghi lễ những em thiếu nhi thắt khăn choàng đỏ mang lại vị khách hàng quý, mang tặng ngay hoa và bắt đầu quyển sổ danh dự của trường new lập bằng tên bà. Kế chính là cuộc màn trình diễn văn nghệ rất vui vẻ thu hút của học tập sinh, rồi ông hiệu trưởng mời bọn chúng tôi, những tân khách, thầy giáo và lao cồn xuất sắc của nông ngôi trường về công ty ông.
Đến trên đây họ vẫn không thể hết mừng quýnh với cuộc trở về viếng thăm của Antưnai Xulaimanôvna. Bọn họ mời bà ngồi vào vị trí danh dự gồm trải thảm và núm tìm mọi phương pháp để nêu rõ lòng kính trọng của họ so với bà. Như trong tất cả những cơ hội như thế, bầu không khí rất là náo nhiệt, quang khách chuyện trò sôi sục và luôn nâng ly chúc mừng. Mà lại bỗng bao gồm anh tuổi teen người làng bước vào đưa cho người chủ một tập điện tín. Các bức năng lượng điện được truyền qua tay hầu hết người: các học viên cũ chúc mừng bà nhỏ trong làng nhân ngày khánh thành bên trường mới.
- Này, phần đa bức điện này là do ông lão Đuysen mang đến phải không? – ông hiệu trưởng nói.
- Vâng, – người bạn teen đáp. – Ông thế bảo suốt dọc đường quất ngựa luôn luôn tay để về kịp buổi lễ, cho nhân dân được nghe đọc các bức điện. Ông nắm chậm mất một tí, vẫn buồn.
- thay để ông ta đứng đấy có tác dụng gì, ra bảo ông ấy xuống ngựa, mời vào đây!
Người bạn teen ra gọi Đuysen. Bà Antưnai Xulaimanôvna sẽ ngồi cạnh tôi, thiếu hiểu biết sao đột giật mình cùng như đột nhớ ra điều gì, bà hỏi tôi xem chúng ta đang nói đến Đuysen như thế nào thế, giọng bà khôn xiết lạ.
- Đây là người đưa thư của nông trường, bà Antưnai Xulaimanôvna ạ. Bà bao gồm biết ông nắm Đuysen à?
Bà đồng ý qua loa, rồi toan đứng dậy, dẫu vậy giữa lúc ấy nghe gồm tiếng ai cưỡi chiến mã đi ngang qua hành lang cửa số và người bạn trẻ quay vào nói với công ty nhân:
- Akxakan ạ, tôi điện thoại tư vấn ông cụ vào đây nhưng ông ấy đi rồi, ông cầm còn cần đi phạt nốt thư.
- Thì cứ để ông lão đi gửi thư, cất giữ làm gì. Sau rồi ngồi với cụ già già cũng được, – bao gồm người giận dữ thốt ra.
- Ồ! những vị chần chờ Đuysen của họ đấy thôi! Ông ấy là bạn rất nguyên tắc. Chưa làm hoàn thành việc thì không có rẽ vào đâu hết.
- Đúng đấy, tính ông nuốm lạ thật. Sau chiến tranh ông ráng xuất viện trên Ukraina, rồi sinh hoạt lại đấy, mới về làng mạc được năm năm nay. Ông ráng bảo là về bị tiêu diệt ở quê thân phụ đất tổ. Suốt cả quảng đời cứ sống đơn độc thế thôi…
- nhưng mà giá ông cố ghé vào một tí lúc này vẫn hơn…Thôi cũng được. – Và người sở hữu khoát tay.
- các đồng chí, trường hợp các bạn hữu còn nhớ thì xa xưa chúng mình đã từng học nghỉ ngơi trường Đuysen. – Một trong các những bạn được kính nể tuyệt nhất ở thôn nâng cốc nói. – Mà bao gồm ông ta thì hẳn là chưa biết hết phương diện chữ cái. – fan phát biểu nheo mắt và lắc đầu. Tất cả dáng bộ ông ta lộ rõ ý ngạc nhiên và chế giễu.
- Ấy đúng như vậy đấy, - mấy các giọng nói hưởng ứng theo. Cử toạ mỉm cười phá lên.
- Bấy giờ thì vẫn phải nói! Hồi ấy không đủ trò gì mà lại Đuysen lại ko bày vẽ ra. Bọn chúng mình thì cứ tưởng ông là cô giáo thật tê chứ!
Khi tiếng cười cợt đã ngớt, bạn vừa nâng ly nói tiếp:
- hiện nay mọi người đều đã trưởng thành lên ngay trước mắt chúng ta. Bà viện sĩ Antưnai thì toàn quốc biết tiếng. Hầu hết bọn họ đều có chuyên môn giáo dục càng nhiều và không ít người dân có chuyên môn đại học. Hôm nay chúng ta làm cho lễ khánh thành ngôi trường trung học mới ở làng, chỉ riêng biệt một điều đó thôi cũng đủ nói lên cuộc sống thường ngày đã biến đổi biết chừng nào. Vậy thì, thưa bà con, họ hãy cạn bát chúc mang đến mai này bé cháu xóm Kurkurêu sẽ đổi thay những nhỏ người tiên tiến của thời đại.
Mọi fan lại rầm rĩ và duy nhất tề hưởng trọn ứng cốc rượu mừng, riêng biệt bà Antưnai Xulaimanôvna đỏ mặt, như bao gồm điều gì khiến cho bà gượng gập ngùng còn chỉ nhấp môi vào cốc rượu. Dẫu vậy mọi fan đang lúc hí hửng và mải mê chat chit nên không chú ý thấy cách biểu hiện của bà.
Antưnai Xulaimanôvna xem đồng hồ thời trang mấy lần. Rồi cho đến lúc khách khứa sẽ ra đường, tôi thấy bà đứng riêng biệt sang một bên bé kênh đào, biện pháp hẳn mọi bạn và quan sát đăm đăm lên ngọn đồi khu vực hai cây phong quý phái độ thu đang ngả red color úa đang đung chuyển trước gió. Mặt trời yên xuống vết nhiều năm màu tím nhạt của thảo nguyên xa tắp vào buổi hoàng hôn. Từ phía ấy, tia nắng đang tàn lụi nhuộm một nhan sắc đỏ tía đùng đục, bi ai thảm lên ngọn hai cây phong.
Tôi bước lại ngay gần bà Antưnai Xulaimanôvna.
- hiện thời hai cây phong vẫn rụng lá. Giá chỉ bà nhìn chúng nó vào mùa xuân, lúc vẫn độ đâm chồi nẩy lộc thì thích hợp hơn. – Tôi nói.
- bao gồm tôi đang dần nghĩ cầm đấy - Antưnai Xulaimanôvna thở dài, lặng thinh một thời gian rồi nói tiếp như tự nhủ mình: - nhưng mà phải, sinh thứ nào cũng có thể có mùa xuân và ngày thu của nó.
Trên khuôn khía cạnh tàn úa đã có rất nhiều nếp nhăn nhỏ tuổi bé xung quanh mắt thoáng hiện vẻ ưu tư. Bà đứng chú ý hai cây phong cùng với nỗi bi quan u uất cơ mà chỉ đàn bà mới gồm được. Cùng tôi chợt thấy như đứng trước mặt tôi chưa hẳn là viện sĩ hàn lâm Xulaimanôvna nữa mà chỉ cần một thanh nữ Kirghizi bình thường, rất là chất phác trong phần lớn nỗi khổ niềm vui. Người bọn bà uyên thâm ấy hẳn là lúc này đang nhớ lại tuổi xuân của mình, cái tuổi xuân mà, như lời hát trong các bài dân ca của chúng tôi, dẫu gồm đứng bên trên đỉnh núi tối đa cũng không sao điện thoại tư vấn thấu. Ngoài ra trong khi quan sát lên nhì cây phong bà mong muốn nói điều gì, dẫu vậy rồi chắc bà nghĩ về sao lại thôi và lật đật treo cặp kính vẫn nạm ở tay bên trên mắt.
- dường như xe lửa đi Matxcơva chạy qua phía trên vào mười một giờ yêu cầu không.
- Vâng, thời điểm mười một tiếng đêm.
- nạm thì tôi nên sửa biên soạn ngay mới được.
- Sao lại đột ngột thế ạ! Antưnai Xulaimanôvna, bà đã hứa làm việc lại vài ngày cơ mà? Dân buôn bản không để bà đi đâu.
- Không, tôi có rất nhiều việc gấp đề nghị đi tức thì bây giờ.
Dù dân làng gồm cố thứ nài mang lại đâu, tất cả tỏ vẻ giận dỗi đến ráng nào, Antưnai Xulaimanôvna cũng vẫn cố định không thay đổi ý.
Trong lúc đó trời bắt đầu sẩm tối. Dân làng bi đát rầu đưa bà ra xe, sau khi được bà hứa rằng lần sau đang về 1 tuần lễ, bao gồm khi lâu dài hơn là khác. Tôi tiễn Antưnai Xulaimanôvna mang lại tận ga.
Vì sao Antưnai Xulaimanôvna lại vội ra đi một cách đột ngột như vậy? có tác dụng phật ý bà nhỏ trong làng, độc nhất là vào một trong những ngày như thế, tôi thấy quả không nên. Dọc đường đã mấy lần tôi định hỏi bà về chuyện đó, cơ mà rồi lại không dám. Chẳng yêu cầu vì tôi sợ tỏ ra thiếu định kỳ thiệp, nhưng mà chỉ do tôi hiểu rõ rằng đằng nào bà cũng biến thành chẳng nói gì hết. Xuyên suốt dọc con đường bà cứ lặng thinh, ưu tư quan tâm đến điều gì.
Tuy vậy, khi lên đến mức ga, tôi cũng hỏi bà:
- Bà Antưnai Xulaimanôvna, ngoài ra bà bao gồm điều gì bận tâm, hay công ty chúng tôi đã làm cho bà giận?
- Sao anh lại nói thế! Anh ko được suy nghĩ như vậy! Tôi còn hoàn toàn có thể giận ai được chứ? may ra giận bản thân thì có. Phải, lẽ ra cần giận mình mới đúng.
Thế là bà Antưnai Xulaimanôvna ra đi. Tôi trở lại tp và mấy hôm sau bỗng nhận được thư của bà. Bà cho thấy thêm là vẫn ở lại Matxcơva lâu bền hơn dự định và viết:
“Tuy gồm rất nhiều công việc quan trọng với khẩn cấp, tôi cũng đã ra quyết định gác không còn lại và viết lá thư này mang đến anh… trường hợp anh thấy điều gì tôi viết đây xứng đáng được chú ý thì tôi khẩn khoản xin anh suy nghĩ xem thế nào cho mọi bạn cùng biết mẩu truyện tôi đang kể. Tôi nghĩ chưa phải chỉ riêng rẽ bà con trong làng mà nói chung mọi người, độc nhất vô nhị là lứa tuổi trẻ, đều nên biết câu chuyện này. Tôi đã thấy rõ do vậy sau bao lần đắn đo cặn kẽ. Đó là lời xưng tội của tôi trước đầy đủ người. Tôi rất cần phải làm tròn mệnh lệnh của tôi. Càng nhiều người theo luồng thông tin có sẵn thì lương vai trung phong tôi càng đỡ cắn rứt. Anh chớ sợ tạo nên tôi rơi vào tình thế tình trạng cực nhọc xử. Anh đừng giấu giếm gì hết…”
Tôi đã mang nặng trong tâm những tuyệt vời của lá thư ấy mấy ngày liền. Với tôi không nghĩ là ra được biện pháp gì hơn là đại diện thay mặt bà Antưnai Xulaimanôvna để nói hết chuyện này.
Phần 2
Đó là vào năm 1924. Phải, đúng vào khoảng thời gian ấy…
Nơi bây chừ là nông trường chúng ta, bấy giờ là một thôn bé dại của dân nghèo định cư. Khi đó tôi mười bốn tuổi với sống ở nhà ông chú họ. Phụ huynh tôi phần lớn đã qua đời.
Mùa thu năm ấy, chẳng bao lâu sau khoản thời gian những nhà tất cả máu mặt sẽ dời vào núi để trú qua mùa đông, có một giới trẻ lạ mặt cái áo choàng lính về làng. Tôi còn nhớ loại áo choàng, vì thiếu hiểu biết nhiều sao nó lại bằng dạ đen. Đối với thôn bọn chúng tôi, một xóm hẻo lánh nép vào chân núi phương pháp xa mặt đường cái, sự lộ diện của con tín đồ mặc áo đơn vị nước này là một sự câu hỏi quan trọng.
Lúc đầu bạn ta bảo rằng đó là một trong những cấp lãnh đạo trong bộ đội cho nên vì vậy về làng cũng sẽ làm trưởng thôn, sau hoá ra anh ta chẳng đề nghị là cấp lãnh đạo gì cả, mà đó là con ông lão Tatanbek đã quăng quật làng đi làm việc đường sắt từ dạo đói bao nhiêu thời gian trước đây và từ đấy biệt hẳn tăm tích. Còn anh này là Đuysen, bé ông ta, ngoài ra được cử về làng nhằm mở trường dạy trẻ.
Thời bấy giờ hầu như thứ như “nhà trường”, “học tập” hãy còn là một những danh từ new mẻ, chẳng mấy ai làm rõ cho lắm. Fan thì tin rất nhiều tiếng đồn đại, tín đồ thì cho đây là những chuyện bọn bà bàn tán nhảm và có lẽ họ đã xem nhẹ cái trường ấy, nếu mấy hôm sau không có lệnh call dân buôn bản đi họp. Chú tôi lảu bảu mãi: “Lại họp hành gì nữa, cứ làm người ta bỏ các bước mãi bởi những chuyện vớ vẫn”, nhưng lại sau ông ta cũng thắng ngựa chiến và đi họp như phần lớn người bầy ông khác biết từ bỏ trọng. Tôi cũng đuổi theo chú tôi cùng với lũ con nít hàng xóm.
Lúc chúng tôi thở hào hển chạy lên đụn chỗ cần sử dụng làm chỗ hội họp thì thiết yếu anh thanh niên xanh xao mặc áo khoác bên ngoài đen ấy vẫn phát biểu trước đám người quốc bộ và cưỡi ngựa tập hòa hợp xung quanh. Công ty chúng tôi không nghe rõ lời anh nói phải định nhích lại gần, nhưng bỗng dưng một các cụ ông cụ bà mặc mẫu áo lông rách như vừa sực tỉnh, gấp vã ngắt lời anh:
- Này cháu ơi, - ông cụ bắt đầu lắp bắp nói, - trước đây thì các pháp môn sư dạy trẻ con, mà bố cháu thì họ biết rõ lắm, cũng khố rách áo ôm như họ đây thôi. Cháu thử nói xem cháu đã thành pháp môn sư tự bao giờ?
- Cháu chưa phải là pháp sư, cố gắng ạ, con cháu là bạn teen Komxômôn, – Đuysen đáp nhanh. – Mà bây chừ thì không phải pháp sư dạy trẻ con đâu, mà là các thầy giáo. Con cháu đã được học chữ ở quân nhân và trước này cũng võ vẽ không nhiều nhiều. Đấy cố xem con cháu là thứ pháp sư gì.
- A, ra thế…
- tương đối đấy! – bao gồm tiếng reo cổ vũ.
- do vậy là đoàn Komxômôn cử tôi về đây dạy con trẻ bà con. Nhưng ao ước dạy thì phải tất cả chỗ mà dạy. Tôi định làm cho nhà trường, thế nhiên là với sự giúp đỡ của bà con, ở vị trí chuồng ngựa cũ bên trên đồi kia. Bà nhỏ nghĩ sao?
Mọi người tĩnh mịch như thể đang suy xét trong óc: cái anh chàng lạ mặt này ý muốn gì nhỉ? Ông Xatumkun vừa nheo đôi mắt như nhắm phun vừa thốt lên. – giỏi hơn hết là cậu hãy nói coi là bọn họ cần cái trường ấy để gia công gì?
- Sao lại để gia công gì? – Đuysen ngỡ ngàng hỏi.
- Đúng đấy! – tất cả ai trong nhóm đông phụ hoạ theo.
Và mọi fan bỗng cùng nhốn nháo, ồn ã cả lên.
- từ thượng cổ tới lúc này người ta chỉ sống bởi nghề nông, cái cuốc nuôi ta sống.
Xem thêm: Tả Cây Chanh Trong Vườn Nhà Em, Bài Số 6: Tả Cây Chanh Trong Vườn Quê
Xem thêm: Top 19 Đề Kiểm Tra 45 Phút Tiếng Anh Lớp 8 (Có Đáp Án), Đề Kiểm Tra Tiếng Anh Lớp 8
Và con cái bọn họ cũng vẫn sống như thế thôi, học tập làm quỷ gì. Làm chỉ huy thì mới phải chữ nghĩa, họ chỉ là dân thường xuyên thôi. Đừng tán chuyện vớ vẩn nữa!
Những tiếng xôn xao yên ổn đi một lát.
- chẳng lẽ bà con lại bội nghịch đối câu hỏi cho con em của mình đi học sao? – Đuysen ngơ ngác hỏi, chú ý chằm chặp vào mặt những người dân đứng xung quanh anh.
- nỗ lực nếu bội nghịch đối thì sao, dễ dàng anh cần được shop chúng tôi à? thời buổi ấy đang qua rồi. Nhân dân bọn chúng tôi bây chừ tự do, chúng tôi muốn sống ra làm sao thì sống!
Mặt Đuysen nhợt hẳn đi. Anh run run chuyển tay lên cởi móc gài áo khoác bên ngoài ra, móc biu áo trong lôi ra một tờ giấy gấp bốn và vội vàng vã mở ra, giơ cao lên thừa đầu.
- Nghĩa là các người cản lại tờ giấy này, tờ giấy nói về việc học tập của trẻ em em, tất cả đóng dấu của chính quyền Xô-viết. Nuốm ai cho các người đất cày, nước tưới? Ai đem đến tự do cho các người? Nào, ai kháng lại qui định lệ của cơ quan ban ngành Xô-viết, ai? Nói đi!
Anh thét lên hai tiếng “nói đi” bằng một giọng tức giận rung lên quý phái sảng, nghe kiêu hùng như một viên đạn xé tan cảnh ấm cúng của bầu không khí vắng lặng trời thu và như một giờ nổ, giọng anh vẻ vang thành một giờ vọng ngắn vào vách núi. Không người nào thốt ra lời nào. Mọi người im lặng, đầu cúi gầm.
- bọn họ là hầu như kẻ nghèo khó, – Đuysen nói, giọng đã khẽ hơn – xuyên suốt đời họ đã bị chà đạp nhục nhã. Chúng ta đã phải sống vào cảnh tăm tối. Giờ đây chính quyền Xô-viết ước ao cho họ trông thấy ánh sáng, mong cho họ biết phát âm biết viết. Ao ước thế thì yêu cầu dạy trẻ nhỏ học…
Đuysen xong xuôi lời ngóng đợi. Cùng lúc đó thiết yếu ông núm mặc loại áo lông rách đã hỏi anh làm cố nào và lại thành pháp sư, lẩm bẩm bằng một giọng làm cho lành:
- Thôi được, anh đã ao ước thì cứ dạy đi, còn cửa hàng chúng tôi đây thì…Chúng tôi không chống lại khí cụ pháp.
- nhưng mà tôi xin bà con trợ giúp tôi. Bọn họ phải chữa lại loại chuồng ngựa của phú nông bên trên đồi kia, buộc phải làm mong qua sông, đơn vị trường cần phải có củi…
- Này hượm đã, cánh mày râu gighit ơi, nhanh nhảu vượt đấy! – Lão Xatưmkun - hay bào chữa ngắt lời Đuysen.
Lão xì nước bọt bong bóng qua kẽ răng, rồi lại nheo mắt như nhắm bắn:
- Anh hét ầm cả thôn là “Tôi sẽ mở trường!”. Nhưng thử coi anh kìa: trên bạn chiếc áo lông chẳng có, bên dưới chân thì con ngựa chiến cũng không, đến mảnh đất cày bằng bàn tay thôi cũng không tồn tại nốt, chẳng dành được mống súc trang bị nào vào sân! Vậy thì anh định nghỉ ngơi ra sao, thằng bạn thân mến? Hoạ chăng gồm đi chăn súc vật cho tất cả những người khác… cơ mà khốn nỗi công ty chúng tôi không gồm súc vật mang đến anh chăn đâu. Mọi kẻ gồm thì vẫn lên núi rồi.
Đuysen muốn vấn đáp một câu gì làm sao cho thật xẵng, nhưng mà rồi nén giận nói khẽ:
- Tôi sẽ sở hữu được cách sống. Tôi sẽ sở hữu lương.
- A, cứ nói ngay thế có phải hơn không! – và Xatưmkun hả hê ngồi thẳng fan lên sườn lưng ngựa, vẻ đắc chiến thắng rõ rệt. – hiện nay thì phần đông sự đang rõ. Anh bạn trẻ ơi, vấn đề anh thì anh cứ làm cho lấy, cứ lĩnh lương cơ mà dạy trẻ. Nhà nước vô số tiền. Còn chúng tôi thì anh cứ để shop chúng tôi yên thân, nhờ vào trời quá trình của cửa hàng chúng tôi cũng ngập cho cổ rồi…
Nói đoạn Xatưmkun quay ngựa đi về nhà. Những người dân khác cũng theo lão kéo nhau về. Chỉ với Đuysen vẫn đứng trơ lại tay vắt tờ giấy. Tội nghiệp anh đo đắn đi đâu hiện thời nữa…
Tôi thấy ái ngại mang lại Đuysen. Tôi cứ đứng chú ý anh không rời mắt cho đến khi chú tôi cưỡi ngựa đi qua quát gọi:
- Cái con đầu bù kia, làm cái gi mà đứng há hốc mồm ra đấy, tất cả chạy mau về bên không? – Tôi đành gặm đầu xua theo các bạn. – Chà, cái con này, thứ chúng nó mà cũng đã tấp tểnh đi họp rồi tê đấy!
Ngày hôm sau, bầy con gái chúng tôi đang đi lấy nước thì gặp gỡ Đuysen sinh hoạt bờ sông. Anh đã lội lịch sự bờ mặt kia, tay rứa xẻng, cuốc, rìu và một dòng thùng cũ.
Từ hôm ấy sáng nào cũng thấy Đuysen mặc loại áo black lủi thủi theo con phố mòn trèo lên đồi tới địa điểm chuồng ngựa chiến bỏ hoang. Và đến tối mịt new trở xuống về làng. Công ty chúng tôi thường thấy anh mang trong mình một bó củi hay như là một bó rạ khô béo trên lưng. Trông thấy anh trường đoản cú xa, ai nấy phần đông rướn người trên bàn đánh đấm và bịt mắt nhìn, ngạc nhiên bàn tán:
- Này, ngoài ra thầy giáo Đuysen sẽ cõng củi kia buộc phải không?
- chủ yếu anh ta rồi.
- Chà, tội nghiệp. Nghề thầy giáo xem ra cũng chẳng nhẹ nhàng gì.
- nạm anh tưởng thay nào. Cứ xem anh ta cõng lấy bao nhiêu kia, chẳng nhát gì thằng trong nhà phú nông cả.
- cố kỉnh mà nghe anh ta speeker thì ra phết lắm.
- Ấy, là do anh tất cả tờ giấy đóng góp dấu, bao nhiêu sức mạnh ở đấy hết.
Có lần, mang đầy đủ túi đựng đầy kigiăc nhặt sống chân núi mé trên xóm trở về, cửa hàng chúng tôi vòng vào trường: xem thử giáo viên đang làm gì ở đấy cũng hay. Tòa nhà kho cũ bằng đất nện này trước kìa vốn là chuồng con ngữa của phú nông. Trước kia, vào mùa đông, người ta thường xuyên nhốt hầu như con con ngữa cái đẻ con một trong những ngày giá chỉ rét làm việc đây. Sau khoản thời gian chính quyền Xô-viết lên, tên phú nông loại bỏ đi đâu mất với chuồng ngựa vẫn còn đấy lại đó. Ko ai bước đi đến đây và bình thường quanh hại não mọc lên rậm rạp. Hiện nay những cây xanh dại đã trở nên phạt mang đến tận rễ xếp thành đống nằm gọn gàng một bên, dòng sân đã có dọn sạch. Những bức tường xiêu vẹo dãi dầu mưa nắng đã được trát khu đất lại; cánh cửa ọp ẹp, trước đây chỉ còn bám lủng lẳng vào từng một chiếc bản lề, nay cũng khá được sửa lại và lắp vào cẩn thận.
Lúc shop chúng tôi đặt các bao kigiăc xuống đất để nghỉ ngơi một lát, Đuysen từ trong cửa cách ra, bạn bê trệt đất. Trông thấy chúng tôi, anh ngẩn fan ra một lát, dẫu vậy rồi lại mỉm cười cợt niềm nở, lấy tay quệt các giọt mồ hôi trên mặt.
- Đi đâu về thế các em gái?
Chúng tôi ngồi cạnh những bao kigiăc thẹn thò nhìn nhau, Đuysen gọi rằng cửa hàng chúng tôi im lặng vì bẽn lẽn phải nháy mắt rượu cồn viên:
- các chiếc bao kia to hơn từ đầu đến chân các em đấy. Các em xịt vào đây coi là hay lắm, các em chả đang học tập ở đây là gì? Còn trường của các em thì có thể nói là đã dứt đến chỗ rồi. Ta vừa đắp một sản phẩm lò sưởi ở góc nhà và bắc cả ống sương trên mái, các em thử chú ý xem! Giờ chỉ từ phải trữ sẵn củi nhằm sưởi trong ngày đông nữa thôi, nhưng lại không sao, bình thường quanh vô thiên lủng củi khô. Dưới nền nhà ta đã trải rơm thiệt nhiều, cố là có bước đầu học được rồi. Nỗ lực nào, các em phù hợp học không, những em sẽ đi học chứ?
Tôi rộng các bạn gái khác nên đánh bạo trả lời:
- nếu thím em đến đi thì em đang đi.
- Sao thím em lại ko cho, thế nào thì cũng cho chứ. Vậy tên em là gì?
- Antưnai. – Tôi vừa đáp vừa rước tay bịt chỗ gấu đầm thủng nhằm hở một mảng đầu gối.
- Antưnai, cái tên hay quá, nhưng em thì chắc chắn rằng ngoan lắm bắt buộc không? –Đuysen mỉm cười hiền từ khiến tôi thấy lòng nóng hẳn lại.
- núm em con ai?
Tôi yên thinh; tôi vốn ko thích bao gồm ai thương sợ tôi.
- Chị ấy không cha mẹ ạ, chị ấy ngơi nghỉ với ông chú, - mấy thằng bạn tôi đỡ lời.
- ráng này nhé, - Đuysen mỉm cười cợt nói cùng với tôi, - Antưnai ạ, em đã dẫn các em khác tới trường được chứ?
- Thưa chú được ạ.
- những em cứ hotline ta là thầy. Các em vẫn muốn xem ngôi trường không? Vào đây, những em chớ ngại gì cả.
- Không, chúng em yêu cầu về công ty đây, – công ty chúng tôi rụt rè nói.
- Thôi được, các em chạy về đơn vị đi. Lúc nào đến học những em sẽ xem sau vậy. Giờ chưa tối, thầy đi lấy rạ khô đợt tiếp nhữa đã.
Cầm lấy mẫu liềm cùng sợi dây, Đuysen cách ra đồng. Chúng tôi cũng vực dậy cõng phần đông bao kigiăc lên sống lưng và rảo bước về làng. Tôi bỗng nhiên nảy ra một ý nghĩ bất ngờ.
- Này những cậu ơi, - tôi gọi chúng ta – Ta đổ kigiăc vào trong trường đi, đến ngày đông sẽ có được rất nhiều cái đốt sưởi hơn.
- cố kỉnh về công ty tay ko à? Chà, khôn đấy nhỉ!
- nhưng lại ta sẽ trở về nhặt thêm nữa.
- Thôi muộn mất, về bên lại bị mắng đấy.
Và bầy con gái không ngóng tôi, cứ rảo cẳng về nhà.
Cho tới lúc này tôi vẫn không hiểu biết nhiều hôm ấy vật gì xui khiến cho tôi dám có tác dụng một việc như thế. Trù trừ vì tôi giận các bạn đã ko nghe tôi đề xuất cứ muốn làm theo ý mình, xuất xắc từ thuở nhỏ nhắn mọi ước nguyện, mọi ý muốn của tôi đầy đủ bị chôn vùi dưới phần lớn lời mắng chửi, những cái bạt tai của không ít con người phũ phàng, chỉ biết là tôi vẫn thấy muốn thao tác làm việc gì để cảm ơn con bạn thật ra lạ lẫm biết ấy, nhằm đền đáp lại thú vui đã sưởi nóng lòng tôi, thường đáp tin tưởng cậy của người ấy đối với tôi, đền rồng đáp mấy câu nói nhân hậu ấy. Và bây giờ tôi biết cực kỳ rõ, tôi tin có lẽ cuộc đời thiệt sự của tôi tất cả cuộc sống đời thường với mọi niềm vui nỗi khổ của tôi đã ban đầu chính từ ngày hôm đó, chủ yếu từ bao kigiăc ấy. Tôi nói như vậy bởi vì chính hôm đó, lần đầu tiên trong đời tôi đang không đắn đo, không hại bị phạt, đã quyết định và có tác dụng điều tôi mang đến là đề xuất thiết. Khi các bạn bỏ tôi lại, tôi chạy trở về trường Đuysen, buông bỏ bao kigiăc xuống dưới cửa ngõ và cắm đầu chạy men theo những khe rãnh, những hẻm đá ngơi nghỉ chân núi nhặt kigiăc.
Tôi cứ chạy mãi, không hề biết mình đi đâu nữa, như thể vì quá dư sức nhưng mà tim tôi vui mắt đập rộn rã trong lồng ngực, tựa hồ nước như tôi đã tạo sự công trạng bởi vô cùng to lớn. Cùng cả phương diện trời cũng tương tự biết rõ vì đâu tôi vui tươi đến thế. Phải, tôi tin rằng mặt trời cũng biết vì đâu tôi lại chạy tung tăng thanh thanh như thế. Cũng chính vì tôi đã làm được một việc nhỏ dại hữu ích.
Mặt trời đã xế nhẵn ngang các sườn đồi, nhưng tôi cảm thấy hình như còn chần chừ không mong mỏi lặn, còn ước ao nhìn tôi. Ánh khía cạnh trời sơn điểm con đường tôi đi: mặt khu đất rắn ngày thu trải qua bên dưới chân tôi nhuộm thành màu sắc đỏ, màu hồng, màu tím. Từng nhiều bông lau thô vun vút cất cánh hai bên giống như những tia lửa lập loè. Phương diện trời rọi lửa lên những chiếc cúc mạ bạc trên tấm áo đầy nhọt vá tôi mặc. Và tôi cứ chạy đi, vào lòng hí hửng nói với đất trời, cùng với gió mâ: “Hãy nhìn tôi đây! Hãy nhìn xem tôi đang kiêu hãnh chừng nào! Tôi vẫn học hành, tôi sẽ đến trường với sẽ dẫn các bạn khác đến!…”
Không biết tôi chạy như thế bao lâu, dẫu vậy tôi bỗng nhiên sực ghi nhớ ra là yêu cầu nhặt kigiăc nữa. Mặc dù thế lạ thay, suốt ngày hè ngần ấy súc trang bị thả tại đây và lúc nào thì cũng thấy nhan nhản bao nhiêu kigiăc, vậy mà bây giờ tựa hồ như đất vẫn ngốn hết mất cả. Tốt chỉ vì tôi không chịu tìm? Tôi chạy hết vị trí này sang địa điểm kia, càng đi xa kigiăc càng ít đi. Bấy giờ tôi mới nghĩ ra rằng từ giờ đồng hồ đến về tối không thể kịp nhặt được đầy túi phân mất, tôi sợ hãi hãi, chạy lung tung theo những bụi lau, ôi cuống cuồng cấp vã. Sau cuối tôi cũng nhặt được nửa bao. Khi đó mặt trời vẫn lặn hẳn, trong hang cùng ngõ hẻm núi trời bắt đầu sẩm tối rất nhanh.
Chưa khi nào tôi ở không tính đồng 1 mình muộn mang lại thế. Đêm đã buông cánh black sẫm xuống số đông triền đồi lặng lặng, không một láng người. Sợ thất thần, tôi vác chiếc bao lên vai và gặm đầu chạy về làng. Tôi khiếp vía và chắc hẳn rằng tôi đang kêu lên, khóc lên, nếu không có một ý nghĩ, mặc dù là lạ lùng, thoải mái và tự nhiên kìm tôi lại, là thầy Đuysen đã nói sao, giả dụ trông thấy tôi yếu hèn đuối như vậy này. Với tôi đã đưa lại can đảm, tự cấm mình ko được ngoái quan sát lại nữa, như có thầy đang đứng một bên nhìn theo tôi vậy.
Tôi chạy về mang đến nhà, thở hổn hển, fan đầy vết mờ do bụi và mồ hôi. Tôi vừa thở vừa cách qua ngưỡng cửa. Thím tôi sẽ ngồi cạnh bếp, vùng dậy đón tôi, vẻ bắt nạt nạt. Thím tôi vốn là người gian ác thô bạo.
- mi đi đâu mất mặt thế? – Thím cách lại gần tôi cùng tôi chưa kịp thốt ra lời nào, thím đang giật lấy dòng bao trên fan tôi cùng lẳng sang một bên. – cả ngày mày nhặt được từng này trên đây hở?
Thì ra tụi bạn gái đã hớt lẻo với thím tôi rồi.
- bé quỷ black kia! – Đứa như thế nào xúi mày xẹp vào trường? Sao ngươi không bị tiêu diệt rấp trên mẫu trường ấy đi đến rảnh. – Thím túm lấy vai tôi và bước đầu đánh liên miên vào đầu. – Quân không cha không mẹ! Chó sói có lúc nào lại thành chó nhà được. Con nhà fan ta thì tha của về nhà, còn nó chỉ chực đem trong phòng đi mang đến thiên hạ. Ao ước xem ngôi trường thì rồi tao sẽ mang đến xem, ngươi cứ còn bén mảng đến gần đấy là tao tấn công què cẳng đi. Tao sẽ mang lại mày lưu giữ đời chiếc trường ấy…
Tôi nín lặng, chỉ mong mỏi sao đừng thét lên. Dẫu vậy sau đó, vừa ngồi đẩy nhà bếp tôi vừa lặng lẽ khóc vụng, tay đã vuốt ve con mèo mướp, còn bé mèo thì cơ hội nào tôi khóc nó cũng biết cùng nhảy lên đầu gối tôi. Tôi không khóc vì những pha ra đòn thím tôi đánh, không, vì chưng tôi đã quen chịu đựng đòn vô số rồi, tôi khóc vì hiểu rằng thím tôi không dễ thường chịu đến tôi đi học…
Hai ngày sau, sáng sủa sớm trong làng chó đột sủa ran lên và bao hàm tiếng nói oang oang. Té ra là Đuysen đi từng nhà gọi trẻ nhỏ đến trường. Hiện giờ trong làng còn chưa xuất hiện ngõ lối gì cả, ai nhân tiện đâu thì có tác dụng nhà đấy. Đuysen cùng lũ trẻ kéo theo sau thành một đám ầm ĩ đi hết công ty nọ sang công ty kia.
Nhà tôi ở tận cuối làng. Giữa lúc đó tôi đang thuộc thím tôi giã kê trong mẫu cối gỗ, còn chú tôi thì đang đào nơi thóc nhằm dưới hố gần nhà cất đồ để với ra chợ bán. Tôi cùng thím tôi sẽ đứng giã, thứu tự giáng các chày nặng nại xuống cối, nhưng tôi vẫn kịp lén chú ý xem thầy giáo còn xa không. Tôi sợ hãi thầy ko đi đến tận nơi chúng tôi. Dẫu tôi biết thím tôi sẽ không cho đi học, tôi vẫn ước ao Đuysen đến, cho dù chỉ để thầy biết tôi tại phần nào. Cùng tôi âm thầm van thầy đừng quay trở về trước lúc đến nhà tôi.
- kính chào bà chủ, mong trời phù hộ đến bà! cơ mà trời không phù trì thì cả lũ chúng tôi sẽ cùng ùa vào góp một tay, bà xem chúng tôi có đông ko này! – Đuysen chào thím tôi bởi một câu trộn trò kéo theo sau bè lũ học trò tương lai.
Thím tôi ậm ự trả lời, còn chú tôi thì ở dưới hố chôn thóc cũng chẳng thò đầu lên.
Nhưng điều này không làm cho Đuysen bối rối. Thầy ngồi xuống khúc gỗ nằm tại giữa sân, vẻ bận rộn, lấy cây bút chì cùng giấy ra.
- bây giờ chúng tôi bước đầu dạy học tập ở trường. Con gái bà từng nào tuổi?
Thím tôi ko đáp, tức giận ném chày vào cối. Thím tôi cụ thể không hy vọng tiếp chuyện. Tín đồ tôi như co rúm lại: rồi cơ sự sẽ thế nào đây? Đuysen nhìn tôi và mỉm cười. Và cũng như lần ấy, tôi thấy lòng ấm hẳn lại.
- Antưnai, em bao nhiêu tuổi? – Thầy hỏi.
Tôi không dám trả lời.
- việc gì cơ mà anh phải biết nó bao nhiêu tuổi, anh là vật dụng thanh tra gì thế? – Thím tôi tức giận nói. – Nó không học được đâu. Loại quân không thân phụ không người mẹ ấy thì học tập gì, đến các đứa có người mẹ có phụ vương hẳn hoi cũng còn không học tập nữa là. Anh cứ kéo cả bạn bè oắt cơ đi cơ mà dạy, ko bận gì cho anh ở đây cà.
Đuysen đứng phắt dậy.
- Bà hãy nghĩ lại coi bà nói gì thế? Nó không cha mẹ thì tất cả tội tình gì? Hay gồm luật lệ như thế nào không cho những trẻ em mồ côi đi học?
- điều khoản lệ của anh ý thì tôi đề nghị gì! Tôi bao gồm luật lệ riêng biệt của tôi, anh không cần thiết phải dạy tôi.
- điều khoản lệ là công cụ lệ chung. Với nếu bà không phải đến con cháu gái, thì cửa hàng chúng tôi cần nó, chính quyền Xô-viết đề xuất nó. Còn bà cản lại thì shop chúng tôi sẽ mang lại bà biết!
- Ồ kinh nhỉ, anh là chiếc thá gì mà dám lên mặt với tôi! – Thím tôi đứng chống nạnh, vẻ khiêu khích. – theo anh thì ai là người dân có quyền cai quản nó? thử hỏi tôi nuôi nấng nó tốt anh, dòng thứ ước bơ mong bất hết đời cha sang đời nhỏ kia?
Không biết rồi câu chuyện sẽ xong ra sao, nếu khi ấy chú tôi, mình trần trùng trục, ko trèo lên khỏi hố thóc. Chú hay bực mình không vấn đề gì chịu được khi thấy bà xã cứ nhúng vào những các bước không đề xuất của mình, quên mất rằng trong nhà thì người ông chồng làm chủ. Chú tôi thường tấn công đập thím ấy man rợ vì đầy đủ tội như vậy. Cùng lần này cũng rất có thể thấy rõ ràng chú đã cáu sườn lắm rồi.
- Thôi đi, đồ bọn bà! – Chú vừa quát tháo dỡ vừa leo lên. – Bà quản lý trong bên này từ khi nào đấy, bà bước đầu chỉ huy từ lúc nào thế hả? Bớt khoác lác đi nhưng làm nhiều vào. Còn con ông Tastanbek kia, anh cứ chuyển con bé đi, mong muốn dạy nó học thì dạy, muốn làm gì nó thì làm. Thôi phới đi!
- A, nắm ra con nhỏ bé sẽ đi lêu lổng quanh đó trường học, còn các bước ở đơn vị thì ai làm cho? Để dồn cả tôi à? – Thím tôi vừa hé miệng, chú tôi đã chặn ngay:
- Thôi, không lôi thôi gì nữa!
Chẳng có bài toán gì mà lại không có một phần may. Chuyện tôi được đi học lần đầu là như vậy đấy.
Từ hôm kia sáng nào thầy Đuysen cũng đến từng đơn vị để gọi chúng tôi.
Lần đầu tiên shop chúng tôi tới trường, thầy giáo bố trí cho công ty chúng tôi ngồi trên những ổ rơm trải giữa sàn đơn vị rồi phát cho mỗi đứa một quyển vở nhỏ, một chiếc bút chì và một mẫu bảng con.
- những em tì bảng lên đầu gối mà viết đến dễ, - thầy Đuysen giảng giải.
Rồi thầy chỉ lên bức chân dung của một tín đồ Nga dán bên trên vách nói:
- Đây là Lênin!
Suốt đời tôi vẫn lưu giữ bức chân dung ấy. Thiếu hiểu biết nhiều tại sao về sao tôi không thấy nơi nào có bức kia nữa và trong thâm tâm tôi vẫn thầm hotline là bức chân dung Lênin “của Đuysen”. Lênin trên bức hình ảnh mặc cái áo dài quân nhân tương đối rộng, má bé hóp, bộ râu cằm lởm chởm. Cánh tay bị mến của tín đồ treo băng trước ngực đầu đội mũ lưỡi trai hơi hất ra sau, song mắt chú ý của tín đồ nhìn xuống một giải pháp điềm đạm. Dòng nhìn êm ả dịu dàng làm ấm lòng người hình như nói với bọn chúng tôi: “Các con cháu ơi, giá những cháu biết một tương lai đẹp tươi đến nhịn nhường nào đã chờ các cháu!”. Trong phút lạng lẽ ấy tôi cảm giác như bạn quả đang nghĩ cho tương lai của tớ thật. Bức chân dung in trên loại giấy áp phích thường, phần nhiều đường gấp đang sờn cùng mép giấy đã nát bươm, chứng minh rằng Đuysen giữ bức hình ảnh đã lâu. Nhưng quanh đó tấm chân dung ấy ra, trên tư bức vách của lớp học không còn điều gì khác nữa.
Thầy Đuysen nói:
- Thầy đã dạy những em biết đọc, biết đếm, phía dẫn những em viết chữ cái, chữ số.
Và trái nhiên thầy sẽ dạy chúng tôi tất cả số đông gì thầy biết và trong lúc dạy bảo chúng tôi, thầy sẽ tỏ ra kiên nhẫn lạ thường. Cúi xuống cạnh bên từng học viên một, thầy chỉ bảo từng bí quyết cầm bút chì, rồi trong tương lai lại say sưa giảng cho công ty chúng tôi những chữ khó.
Giờ đây nghĩ lại tôi không khỏi không thể tinh được tự hỏi: làm cố gắng nào người tuổi teen biết ko được từng nào chữ nghĩa, khi phát âm còn bắt buộc đánh vần một phương pháp chật vật, trong tay không có lấy một cuốn sách giáo khoa, ngay tới cả sách vỡ vạc lòng cũng không có, mà lại dám đảm nhận một công việc thật là to khủng như vậy? Dạy rất nhiều đứa nhỏ nhắn từ đời ông, đời cố gắng bảy tộc tổ sư đều không biết lấy một chữ cắm đôi bao gồm phải chuyện đùa đâu! Và tất yếu Đuysen cũng không thể có một có mang cỏn nhỏ nào về chương trình, về phương pháp giảng dạy. Nói đến đúng hơn, Đuysen cũng không thể ngờ rằng bên trên đời gồm có thứ đó.
Đuysen vẫn đem hết năng lực dạy cho chúng tôi, hiểu rằng bao nhiêu, thầy dạy dỗ bấy nhiêu, dạy tất cả những gì thầy tự mang lại là cần thiết theo trực giác. Nhưng lại tôi tin chắc như đinh đóng cột đóng cột rằng lòng thân thương chân thành của thầy trong các bước dạy dỗ vẫn chẳng phí tổn hoài.
Thầy Đuysen vẫn lập một chiến công mà không còn biết. Thật vậy, đó là 1 trong chiến công, cũng chính vì chính hồi đó, bên dưới mái ngôi trường này, tốt nói cho đúng hơn dưới mái nhà tranh vách đất hở hoác mang lại nỗi ngồi vào lớp lúc nào cũng nhìn thấy đều đỉnh núi tuyết phủ, một thế giới mới, chưa khi nào nghe nói đến, chưa khi nào nhìn thấy, đã mở ra trước mắt chúng tôi, phần nhiều đứa trẻ của xứ Kirghizi không hề bước đi ra ngoài làng.
Chính lúc ấy shop chúng tôi được biết là tp Matxcơva, nơi Lênin sẽ sống, lớn hơn Auliat vô cùng nhiều, to hơn cả Tasken nữa và trên mặt đất còn có những đại dương cả rộng hơn cả bình nguyên Talax, trên mặt bể có những cái tàu thuỷ hỗ tương to giống như các quả núi. Chúng tôi còn theo thông tin được biết rằng dầu hoả mà người ta mua ở chợ về là cần lấy tự dưới khu đất lên. Và shop chúng tôi đã tin tưởng chắc hẳn rằng rằng sau này, khi dân ta đã phú quý hơn, trường cửa hàng chúng tôi sẽ được để trong một toà nhà phệ quét vôi trắng tất cả những cửa sổ rộng và những em học sinh sẽ có bàn ngồi học.
Chúng tôi new biết qua loa vần chữ cái, còn chưa chắc chắn viết các chữ “mẹ”, “bố”, vẫn viết được chữ “Lênin” lên giấy. Vốn từ bao gồm trị của shop chúng tôi gồm bao gồm khái niệm như “phú nông”, “cố nông”, “Xô-viết”. Và, thầy Đuysen hứa một năm sau đang dạy chúng tôi viết trường đoản cú “cách mạng”.
Nghe thầy Đuysen nhắc chuyện, chúng tôi ngỡ như mình đang thuộc thầy đánh đông dẹp bắc tiễu trừ quân bạch vệ. Còn khi đề cập về Lênin, thầy bồi hồi xúc rượu cồn như thể thiết yếu mắt thầy đã có thấy Người. Hiện thời thì tôi đã hiểu đúng bản chất nhiều điều thầy đề cập lại là hầu hết chuyện truyền khẩu đã tạo nên trong dân gian về vị lãnh tụ vĩ đại, nhưng đối với chúng tôi, những người học trò của thầy Đuysen hồi ấy, thì sẽ là những sự thật hiển nhiên, như thể sữa bao giờ cũng trắng.
Có lần chúng tôi hỏi thầy một câu hoàn toàn không gồm ẩn gì bên trong cả:
- Thưa thầy, thầy vẫn thường xuyên được hợp tác Lênin chứ ạ?
Thầy buồn bã lắc đầu đáp:
- Không, những em ạ, thầy không được nhìn thấy Lênin lúc nào cả.
Thầy thở dài hối hận như người có lỗi – thầy thấy ngượng với bọn chúng tôi.
Cứ cuối hàng tháng thầy Đuysen lại lên huyện bao gồm việc. Thầy đi bộ và hay hai cha ngày sau new về.
Trong những ngày đó, cửa hàng chúng tôi buồn lắm. Dù là anh ruột tôi, chắc rằng tôi cũng chẳng rét lòng mong ngóng như ước ao thầy Đuysen về giữa những ngày ấy. Tôi lẻn trốn thím tôi chạy ra sau nhà với đứng hồi lâu nhìn về phía tuyến đường cái chạy qua thảo nguyên: khi nào bóng thầy Đuysen với mẫu dây vải sau sống lưng mới hiện tại ra, khi nào tôi mới được bắt gặp nụ cười êm ấm của thầy, lúc nào mới được nghe số đông lời lẽ vẫn đem về cho công ty chúng tôi những hiểu biết bắt đầu mẻ?
Trong số học sinh của thầy tôi là đứa phệ nhất. Có lẽ rằng vì thế cho nên tôi học tập khá hơn những học viên khác, mặc dù tôi vẫn suy nghĩ đó chưa phải là những tại sao duy nhất. Từng lời thầy giảng, mỗi chữ thầy viết – vớ cả đối với tôi đầy đủ thiêng liêng. Với trên đời này tôi không hề có gì đặc biệt quan trọng hơn là hiểu đến được hầu hết điều thầy dạy. Tôi mong gìn giữ lại quyển vở của thầy, cho nên tôi đã lấy mũi liềm tập viết những chữ cái ra đất, sử dụng than viết bên trên vách, đem que viết trên mặt tuyết, trên lớp bụi đường. Tôi cảm giác trên đời này không người nào học rộng cùng thông minh hơn thầy Đuysen.
Phần 3
Tiết trời đã chuẩn bị sang đông.
Trước mọi trận mưa tuyết đầu mùa, mỗi một khi đi học chúng tôi phải lội qua một con suối lòng đá tan róc rách nát dưới chân đồi. Nhưng sau đây không thể nào lội qua được nữa, do nước băng giá lạnh cóng cả chân. Khổ tốt nhất là mọi em nhỏ, thậm chí là chúng phải phát khóc lên. Hồ hết lúc ấy, thầy Đuysen đang bế các em qua suối. Lưng thì cõng, tay thì bế cùng cứ như thế thầy lần lượt gửi hết các em sang.
Giờ phía trên nhớ lại cảnh xưa, thấy cực nhọc lòng mà lại tin được rằng toàn bộ những điều này là gồm thực. Nhưng lúc bấy giờ, lừng chừng vì gàn dốt hay bởi vì nông nổi, người ta đã cười cợt thầy Đuysen, nhất là bầy nhà nhiều thường trú qua mùa đông ở trên núi và chỉ xuống xã khi đề nghị xay thóc. Đã nhiều lần gặp gỡ chúng tôi ở đoạn lội qua suối, lũ họ, đầu đội mũ lông cáo màu sắc đỏ, bản thân mặc các chiếc áo lông rán quý, nghễu nghện trên những con ngựa ác loạn no căng, giương mặt chú ý thầy Đuysen rồi vứt đi. Một tên trong lũ cười mức lên với huých tay tên đi ở bên cạnh nói:
- Đứa thì cõng, đứa thì bế, trông vẫn hay chưa!
- Ôi, thật đáng tiếc, sao mình phân vân trước, lấy vk lẽ là yêu cầu chọn những người dân như thế!
Rồi chúng quất cho con ngữa chạy làm nước với bùn bắn tung toé lên bọn chúng tôi, cười phá lên rồi đi khuất.
Sao lúc đó tôi mong muốn đuổi theo những con bạn ngu xuẩn ấy thế, hy vọng nắm lấy cương chiến mã và quát mắng thẳng vào những bộ mặt láo xược của họ: “Các bạn không được nói cô giáo của cửa hàng chúng tôi như thế! những người dở hơi lắm, những người tồi lắm”.
Nhưng liệu có ai chịu nghe lời một con bé xíu thơ đần như tôi?
Và tôi chỉ với biết nuốt gần như giọt lệ phẫn uất đang trào lên, lạnh hổi. Còn thầy Đuysen thì bên cạnh đó không để ý những lời lăng nhục đó, coi như không nghe thấy gì hết. Thường là thầy nghĩ về ra một câu chuyện vui nào đó khiến cho lũ shop chúng tôi phá lên cười, không để ý mọi sự.
Thầy Đuysen có cố gắng bao nhiêu cũng vẫn không kiếm đủ gỗ nhằm bắc một chiếc cầu nhỏ tuổi qua suối. Tất cả lần sống trường về, sau thời điểm đã gửi hết những em nhỏ dại sang, tôi cùng với t
